Bu proje, kestane ağaçlarını tehdit eden ve kestane meyvesi ile kestane balı üretiminde ciddi kayıplara neden olan Cryphonectria parasitica’nın hızlı ve doğru bir şekilde teşhis edilmesini sağlamak amacıyla, yapay zekâ destekli bir LAMP (İzotermal Döngü Aracılı Amplifikasyon) cihazı ve ilgili izotermal amplifikasyon tanı kitinin geliştirilmesini hedeflemektedir. LAMP, izotermal koşullarda nükleik asit amplifikasyonu sağlayarak, hedef patojenlerin DNA veya RNA’sını yüksek hassasiyet ve özgüllük ile tespit edebilen bir moleküler tanı yöntemidir. Proje kapsamında, öncelikle kestane ağaçlarında yaygın olarak görülen Cryphonectria parasitica’ya özgü hedef gen bölgeleri belirlenecek ve bu bölgeleri spesifik olarak amplifiye edecek LAMP primerleri tasarlanıp optimize edilecektir.
Bu bağlamda hem kolorimetrik hem de floresan tespit yöntemlerini bir arada kullanabilen yenilikçi bir LAMP cihazı geliştirilecektir. Cihaz, entegre görüntü işleme ve derin öğrenme algoritmaları sayesinde, patojen teşhisini otomatikleştirerek sonuçları hızlı bir şekilde kullanıcıya sunacaktır. Geliştirilen prototip cihaz ve tanı kitlerinin performansı, geleneksel teşhis yöntemleri ve ticari LAMP cihazıyla karşılaştırılarak değerlendirilecek; cihazın doğruluğu, hassasiyeti, özgüllüğü ve tekrarlanabilirliği doğrulanacaktır.
Proje, aynı zamanda CE ve IVDR kriterlerine uygun bir cihaz tasarımı hedefleyerek, ürünün Avrupa Birliği pazarına erişimini ve kullanıcı güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Bu projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, kestane yetiştiriciliğinde verim kayıplarının azaltılması, orman sağlığının korunması ve sürdürülebilir orman yönetiminin desteklenmesi gibi önemli faydalar sağlayacaktır. Ayrıca, proje, Kastamonu Üniversitesi ve bölgenin teknoloji ve inovasyon kapasitesini artırarak, biyoteknoloji sektöründe nitelikli iş gücü yetiştirilmesine ve yeni iş imkânları yaratılmasına katkıda bulunacaktır.
Geliştirilen prototip, izotermal amplifikasyon teknolojisinin avantajlarını yapay zeka ve görüntü işleme teknikleriyle birleştirerek, mevcut teknolojilere kıyasla daha hızlı ve güvenilir bir teşhis aracı sunacaktır. Projenin sonunda, geliştirilen cihaz ve kitin performansı, gerçek dünya koşullarında, Kastamonu’dan toplanan kestane örnekleri üzerinde test edilecek ve ticari cihazlarla kıyaslanacaktır. Elde edilen veriler, geliştirilen teknolojinin bölgesel ve ulusal düzeyde tarımsal ve ormansal üretime yapacağı katkıyı belirlemek için kritik öneme sahiptir.

Sonuç olarak, bu proje, Kastamonu’da ve Türkiye genelinde kestane üretiminin devamlılığını sağlamak, tarımsal verimliliği artırmak ve orman ekosistemlerini korumak adına bölgesel kalkınmaya önemli bir katkı sunmayı hedeflemektedir. Ayrıca, proje çıktılarının ticarileştirilmesi ve patent başvuruları ile Türkiye’nin bilimsel ve teknolojik araştırma gücünün artırılması ve uluslararası alanda öncü bir konuma gelmesi hedeflenmektedir.